Wat is een kredietunie?
Ondernemers lenen elkaar geld
Een Kredietunie is een coöperatieve kredietvereniging (met uitgesloten aansprakelijkheid) zonder winstoogmerk, waarin ondernemers zich per regio of per branche organiseren om elkaar geld te lenen. Door risicospreiding kunnen ondernemers op een verantwoorde wijze geld uitlenen. Andere ondernemers kunnen juist geld lenen. Deze “ondernemer-helpt-ondernemer-zonder-winstoogmerk-mentaliteit” maakt Kredietunies onderscheidend van de andere nieuwe zakelijke financieringen.
Er zijn twee varianten, te weten het “centrale kasmodel” en het “community funding model”.
Variant 1: centrale kasmodel
Het centrale kasmodel is coöperatie van enerzijds mkb-ondernemers die via een gemeenschappelijke kas geldmiddelen ter beschikking stellen, en anderzijds mkb-ondernemers die geld lenen uit deze kas. Geldverstrekkende leden fungeren tevens als coach voor ervaren of beginnende collega-ondernemers, de kredietnemers. Zij zetten zich in voor het succes van de ondernemer en vergroten daarmee de kans op welslagen. Zowel geldverstrekkers als kredietnemers zijn lid en mede-eigenaar van de coöperatie, zij delen het rendement en het risico binnen de coöperatie. Een eventueel positief saldo aan het eind van het jaar komt ten goede aan alle leden.
De Kredetunie Regio Tilburg valt onder dit model.
Variant 2: community funding model
Ondernemers zijn praktische mensen, vrij van definities en modellen. Daardoor zie je onder de naam kredietunie ook een ander model: het zogeheten community funding model, ook wel “bemiddelingsmodel” genoemd. Dit model heeft overeenkomsten met crowdfunding. Er is geen centrale kas waarin vooraf geld wordt gestort. Investeerders (ondernemers) die lid zijn van de Kredietunie beoordelen zelf per kredietaanvraag of zij als investeerder willen meedoen en geld ter beschikking willen stellen. De kredietvragende ondernemer wordt gefinancierd door circa vijf tot vijfentwintig verschillende investerende leden.
Onderlinge solidariteit
Het resultaat van de verschillende modellen is hetzelfde: ondernemers helpen andere ondernemers door middel van het ter beschikking stellen van financiering (én coaching). Een kredietunie bevordert de onderlinge solidariteit tussen kredietgevers en kredietnemers, heeft geen winstoogmerk en is op democratische leest geschoeid.
Gestoeld op lokale initiatieven
Kredietunies worden regionaal of branche gewijs opgericht (de meeste zijn regionaal). Hoewel er formeel enkele tientallen Kredietunies actief zijn en er een aantal in voorbereiding zijn, is het gezamenlijk volume van verstrekte zakelijke financieringen nog beperkt. Kredietunies zijn gestoeld op lokale initiatieven en het succes wordt mede bepaald door de lokale kartrekkers.
De doelgroep van Kredietunies zijn ondernemers binnen de regio (of branche) met een kredietbehoefte tot € 250.000. Let op: als ondernemer kun je kredieten combineren en stapelen. Dus een ondernemer met een grotere kredietbehoefte kan ook bij een Kredietunie terecht als hij verschillende financieringsbronnen combineert.
Low profile relatiebankieren
Kredietunies zijn in vergelijking met andere nieuwe financiers minder opzichtig aanwezig in de markt. Ze werken low profile binnen regionale en sommige branche netwerken. Het onderscheidend vermogen is nadrukkelijk dat oorsprong, drijfveer en uitvoering allen gebaseerd zijn op de onderlinge relatie van ondernemers. Veel ondernemers missen in het moderne bankieren het “relatiebankieren”. Een aantal nieuwe geldverstrekkers speelt in meerdere of mindere mate in op dat gemis. Voor Kredietunies is de onderlinge relatie de basis, hun lifeline.
Voor- en nadelen van Kredietunies
Betrokkenheid en relatiebankieren zijn kenmerkend voor een Kredietunie. Daarnaast kennen Kredietunies andere voordelen. Als je bij een regionale Kredietunie bent aangesloten, levert dat een waardevol zakennetwerk binnen de regio op. Dat kan commercieel aantrekkelijk zijn. Tevens is het voor jou als ondernemer prettig je te kunnen spiegelen aan een groep van andere ondernemers. Als je je bij een branche georganiseerde Kredietunie aansluit, levert dat extra kennis en relaties binnen de eigen branche op.
Financiering vaak grotendeels blanco
Er is een ander bijzonder aspect bij financieren via Kredietunies. In praktijk is de financiering vaak grotendeels blanco, waardoor de bancaire financieringscapaciteit, waarbij zekerheden een belangrijke rol spelen, niet wordt bedreigd. In incidentele gevallen is het zelfs mogelijk dat de financiering van de Kredietunie daadwerkelijk wordt achtergesteld op bancaire financiering.
Kredietunies voor groeifinanciering
Voor ondernemers is het financieren van de snelle groei van het bedrijf vaak lastig. Traditionele financiers zijn terughoudend bij groeifinanciering. Kredietunies willen ondernemers juist in deze fase bijstaan. Ze zijn opgericht door ondernemers: van hen mag je verwachten dat zij ondernemers in groeifasen extra ondersteuning bieden. Overigens is voor de geldverstrekkende ondernemers een Kredietunie ook een goed instrument om in andere bedrijven te investeren. Kredietunies werken met ervaren financieringsspecialisten die in staat zijn een genuanceerde risico-rendements afweging te maken.
Nadelen van een Kredietunie
Kredietunies kennen ook nadelen. Hoewel er nog verscheidene Kredietunies in voorbereiding zijn, zijn er niet heel veel actief. Bovendien is het volume per Kredietunie beperkt. Een beperkende factor van Kredietunies is de omvang van de maximale kredietverlening van € 250.000. In deze beperking kun je als ondernemer ook de uitdaging zien om bewust financieringen te combineren en te stapelen. Dan kun je profiteren van de voordelen zonder hinder te hebben van de beperkingen. Ten slotte wordt als nadeel genoemd dat een ondernemer zijn ondernemingsplan en financiële gegevens prijsgeeft aan een coöperatie van andere ondernemers. In praktijk wordt echter slechts verkorte en beperkte informatie aan de investeerders voorgelegd. Bovendien wordt het huidige tijdsgewricht gekenmerkt door openheid, big data en toenemende transparantie. Weinig moderne ondernemers zullen er moeite mee hebben hun bedrijfsgegevens ter beschikking te stellen.
Toekomst in Nederland?
De ontwikkeling van het aantal Kredietunies en de uitgeleende bedragen is de afgelopen jaren niet groot geweest. Dat voedt de vraag of Kredietunies in de toekomst blijven bestaan. Dat is moeilijk te voorspellen. In Nederland staat het fenomeen Kredietunie nog in de kinderschoenen, dat geeft een onzeker gevoel. Internationaal bezien is het echter een gevestigd fenomeen. Wereldwijd zijn er tienduizenden Kredietunies actief. De conclusie is gerechtvaardigd dat het internationaal een bewezen concept is. De toekomst zal leren of het concept ook in Nederland succesvol wordt.
